GIÁO DỤC Ý THỨC CHÍNH TRỊ CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀ TĨNH TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY

Giáo dục ý thức chính trị là một nội dung quan trọng của công tác tư tưởng của Đảng nói chung. Ở các trường đại học, công tác giáo dục ý thức chính trị nhằm hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học, niềm tin cộng sản; nâng cao bản lĩnh chính trị; phát huy tính tích cực, tự giác, sáng tạo cho sinh viên, từ đó đấu tranh chống các biểu hiện tư tưởng phản động, sai trái, tiêu cực, góp phần xây dựng môi trường văn hóa giáo dục lành mạnh, hướng đến xây dựng những thế hệ sinh viên có nhân cách trong sáng, có lập trường tư tưởng chính trị vững vàng, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của quá trình hội nhập và phát triển đất nước. Giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên càng trở nên cấp thiết trong bối cảnh hiện nay, khi đất nước và thế giới đang có những chuyển biến nhanh chóng, phức tạp. Trong những năm qua, cùng với sự nghiệp phát triển giáo dục, đào tạo của đất nước, Trường Đại học Hà Tĩnh luôn coi trọng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, trong đó có giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên nhằm tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng cao, đáp ứng sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước nói chung, của tỉnh nhà nói riêng.

Ý thức chính trị là một trong những hình thái ý thức xã hội (ý thức chính trị, ý thức pháp quyền, ý thức đạo đức, ý thức thẩm mỹ, ý thức tôn giáo, ý thức khoa học…), phản ánh các quan hệ chính trị, kinh tế, xã hội giữa các thành phần, các tầng lớp, các dân tộc và các quốc gia, cũng như thái độ của các thành phần, tầng lớp đối với quyền lực nhà nước. Khi nói đến ý thức chính trị của mỗi chủ thể là nói đến sự nhận thức về những vấn đề liên quan đến đời sống chính trị xã hội; là thái độ, niềm tin, lý tưởng, ý chí, bản lĩnh chính trị. Sinh viên là một bộ phận đặc thù của xã hội, có đặc điểm riêng về tâm lý, nhận thức, môi trường học tập, sinh hoạt, do đó ý thức chính trị của sinh viên vừa không thể tách khỏi ý thức chính trị chung của xã hội vừa có những biểu hiện riêng.

Ý thức chính trị của sinh viên Việt Nam, trước hết là sự hiểu biết về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước. Ý thức chính trị của sinh viên Việt Nam còn thể hiện ở tình cảm, niềm tin, lý tưởng cách mạng, cũng như ý chí, bản lĩnh chính trị của sinh viên, đó là tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội; tinh thần dân tộc, là sự trung thành tuyệt đối với sự nghiệp cách mạng, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, tinh thần sẵn sàng nhận bất cứ nhiệm vụ nào mà Đảng và Nhân dân giao phó. Bên cạnh đó, ý thức chính trị của sinh viên còn thông qua nhận thức, thái độ của sinh viên đối với các sự kiện, các vấn đề chính trị của đất nước, của dân tộc và thời đại, cũng như sự tham gia của sinh viên vào đời sống chính xã hội.

Giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên là quá trình tác động một cách tích cực vào nhận thức của sinh viên bằng cách truyền thụ những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, giúp cho sinh viên nắm vững chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, trên cơ sở đó hình thành thế giới quan khoa học và nhân sinh quan cách mạng, củng cố niềm tin vào con đường đi lên CNXH, hình thành và nâng cao phẩm chất chính trị và đạo đức cách mạng, đồng thời biến tri thức, niềm tin, lý tưởng thành hành động cách mạng trong thực tiễn. Vì thế, việc giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên là một nhiệm vụ thường xuyên, có tầm quan trọng đặc biệt trong hệ thống giáo dục.

Những năm qua, Trường Đại học Hà Tĩnh đặc biệt quan tâm đến công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên. Thực hiện Quyết định số 1501/QĐ-TTg ngày 28/8/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng giai đoạn 2015-2020”, Đề án “Tăng cường quản lý, giáo dục chính trị tư tưởng đối với học sinh, sinh viên trên môi trường mạng đến năm 2025” (được phê duyệt theo Quyết định số 3296/QĐ-BGDĐT ngày 30 tháng 8 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) Đảng ủy trường Đại học Hà Tĩnh đã chỉ đạo Các khoa, phòng ban chức năng của Nhà trường, cũng như đội ngũ cán bộ, giảng viên đã phối hợp chặt chẽ trong công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên trường Đại học Hà Tĩnh. Vì vậy, ý thức chính trị của sinh viên nhìn chung được nâng lên. Sinh viên tích cực trong học tập lý luận chính trị, bồi dưỡng thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng, lý tưởng và đạo đức cách mạng. Nhiều sinh viên nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình đối với Tổ quốc, ra sức học tập, rèn luyện để trở thành người chủ tương lai của đất nước; tích cực hưởng ứng, tham gia các phong trào đoàn hội, hưởng ứng, tham gia các hoạt động về nguồn và các hoạt động phục vụ cộng đồng “Đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn”, “Sinh viên tình nguyện”, v.v.. Bên cạnh những kết quả đạt được, ý thức chính trị của sinh viên cũng như công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên hiện nay còn có những hạn chế nhất định. Do nhiều nguyên nhân khác nhau như diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và trong nước, những tác động của mặt trái cơ chế thị trường, hạn chế về nhận thức cũng như đặc điểm tâm lý lứa tuổi, nên ở một bộ phận sinh viên có những biểu hiện chưa chuẩn mực trong đạo đức, lối sống. Một số sinh viên ngại học lý luận chính trị, ít quan tâm đến tình hình chính trị trong nước và quốc tế, thiếu tích cực hưởng ứng, tham gia các phong trào, hoạt động chính trị xã hội.

Nhằm nâng cao YTCT cho sinh viên Trường đại học, trong giới hạn tham luận này, chúng tôi xin được đưa ra một số giải pháp chủ yếu:

Thứ nhất, tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò của các cấp lãnh đạo, quản lý, các tổ chức đoàn thể trong giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên Trường Đại học Hà Tĩnh. Các cấp ủy đảng cần tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho sinh viên. Các đơn vị, tổ chức trong Nhà trường cần phối hợp chặt chẽ với nhau và phối hợp với các cơ quan, đơn vị bên ngoài trường trong hoạt động quản lý, giáo dục sinh viên. Phòng Công tác Chính trị và học sinh, sinh viên cần làm tốt công tác tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước cho sinh viên; xây dựng chương trình, kế hoạch và tổ chức các hoạt động nhằm giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên. Các tổ chức Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên cần đa dạng hóa các hình thức hoạt động ngoại khóa để nâng cao nhận thức chính trị, củng cố niềm tin, lý tưởng cách mạng cho sinh viên.

Thứ hai, tăng cường giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên thông qua giảng dạy các môn học, trước hết là các môn Lý luận chính trị. Các môn học trong nhà trường đều có vai trò quan trọng đối với giáo dục ý thức chính trị cho sinh viên, đặc biệt là các môn môn Lý luận chính trị. Thông qua giảng dạy các môn Lý luận chính trị, cần giúp sinh viên nhận thức sâu sắc chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và sự vận dụng sảng tạo của Đảng ta để xây dựng, hoàn thiện đường lối cách mạng Việt Nam. Khoa Chính trị – Luật với đặc thù chuyên môn phụ trách giảng dạy các học phần thuộc hệ thống lý luận chính trị, là đơn vị trực tiếp thực hiện công tác giảng dạy nhằm cung cấp những kiến thức cơ bản về chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng để trang bị cho đoàn viên, thanh niên thế giới quan, phương pháp luận đúng đắn, căn bản, nền tảng, để có thể luận giải những vấn đề thực tiễn đặt ra. Trên cơ sở đó giúp sinh viên hiểu rõ hơn, đầy đủ và chính xác hơn vai trò của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng trong xây dựng đất nước theo định hướng XHCN, giữ vững lập trường trước những âm mưu, thủ đoạn và hành động chống phá của các thế lực thù địch đối với cách mạng nước ta, nhận thức đúng các giá trị chân, thiện, mỹ để phấn đấu học tập, rèn luyện, công tác, sẵn sàng công hiến. Chi bộ Khoa Chính trị – Luật luôn đề cao và tăng cường lãnh đạo thực hiện các nhiệm vụ đề ra trong đó có nhiệm vụ giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên toàn trường. Thực tế thời gian qua, công tác giáo dục chính trị tư tưởng và đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên đã đạt được những kết quả tích cực góp phần giúp sinh viên tạo dựng và hoàn thiện phẩm chất đạo đức, có tinh thần đoàn kết, tích cực học tập, rèn luyện, tu dưỡng; có ý thức chấp hành pháp luật tốt, lối sống đẹp, lành mạnh; có lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc; tham gia các hoạt động vì cộng đồng.

Thứ ba, tiếp tục đẩy mạnh “học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” trong sinh viên. Cần làm cho sinh viên nắm được một cách hệ thống nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh, đặc biệt tư tưởng của Người về chính trị, về đạo đức cách mạng, hiểu rõ và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đồng thời, chủ động “ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống” trong sinh viên, giúp sinh viên có bản lĩnh chính trị, lập trường vững vàng trước sự lôi kéo của các thế lực thù dịch

Thứ tư, xây dựng môi trường chính trị lành mạnh, trong sạch. Môi trường chính trị trong nhà trường lành mạnh, trong sạch sẽ góp phần định hướng, giữ vững ổn định tư tưởng chính trị, nâng cao đời sống tinh thần cho sinh viên, hướng sinh viên đến các giá trị đạo đức nhân văn tốt đẹp của dân tộc, đồng thời ngăn chặn sự du nhập của lối sống đi ngược văn hóa dân tộc, với đạo đức nhân loại.

Thứ năm, phát huy tính tích cực, chủ động của sinh viên trong việc tự rèn luyện, tự  giáo dục ý thức chính trị. Sinh viên cần tự ý thức được trách nhiệm và nghĩa vụ của bản thân, ý thức được sự cần thiết phải tự giác học tập lý luận chính trị, đồng thời phải thường xuyên rèn luyện, trau dồi phẩm chất chính trị. Các tổ chức, đơn vị trong nhà trường cũng cần tạo điều kiện để sinh viên phát huy tiềm năng sáng tạo trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: “Cần tăng cường và làm tốt hơn nữa công tác giáo dục chính trị, lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, để thế hệ trẻ, chủ nhân tương lai của đất nước ta thực sự “vừa hồng, vừa chuyên” như lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu”; cần làm tốt hơn nữa “công tác giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa; nâng cao lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc; nuôi dưỡng hoài bão, khát vọng vươn lên, nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội; xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hòa cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ. Tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động sáng tạo, khởi nghiệp, lập nghiệp; làm chủ các kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [1], đây cũng là sự khẳng định, lời nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của giáo dục ý thức chính trị cho thế hệ trẻ.

[1] Toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XII, Báo điện tử Chính phủ, ngày 15-12-2022, https://baochinhphu.vn/toan-van-phat-bieu-cua-tong-bi-thu-tai-dai-hoi-doan-toan-quoc-lan-thu-xii-102221215163712032.htm